Procedura postępowania w przypadku podejrzenia lub zaistnienia cyberprzemocy

Procedura postępowania nauczycieli i innych pracowników szkoły

w przypadku podejrzenia lub zaistnienia cyberprzemocy

w Szkole Podstawowej im. Wł. St. Reymonta  w Mogilnie Dużym

 I. Postanowienia ogólne

1. Szkoła prowadzi działania profilaktyczne uświadamiające całej społeczności szkolnej zasady korzystania i zagrożenia płynące z użytkowania różnych technologii komunikacyjnych.

2. Niniejsza procedura zawiera zasady postępowania nauczycieli i innych pracowników szkoły w sytuacji podejrzenia lub ujawnienia cyberprzemocy.

 3. Z niniejszą procedurą zapoznawani są uczniowie szkoły oraz ich rodzice (opiekunowie).

O obowiązującej procedurze w przypadku cyberprzemocy wychowawcy informują rodziców (opiekunów) na spotkaniach z rodzicami oraz uczniów podczas godzin wychowawczych.

II. Opis procedury reagowania szkoły na ujawnienie cyberprzemocy

Zapewnienie uczniom bezpieczeństwa w szkole jest jednym z najważniejszych zadań placówki oświatowej. Ujawnienie zjawiska cyberprzemocy wymaga podjęcia w szkole konkretnych działań interwencyjnych.

1. Ujawnienie przypadku cyberprzemocy.

Osobami, które mogą zgłosić o podejrzeniu lub zaistnieniu cyberprzemocy mogą być: poszkodowany uczeń (ofiara), jego rodzice (opiekunowie), inni uczniowie, świadkowie zdarzenia, nauczyciele.

Procedura interwencyjna obejmuje:

– udzielenie wsparcia ofierze przemocy,

– zabezpieczenie dowodów i ustalenie okoliczności zdarzenia,

– wyciągnięcie konsekwencji wobec sprawcy przemocy oraz pracę nad zmianą postawy ucznia.

1. Ustalenie okoliczności zdarzenia.

W szkole zgłaszanie wypadków cyberprzemocy odbywa się według następującej zasady:

– uczeń- ofiara lub świadek cyberprzemocy informuje wychowawcę klasy lub w wypadku jego nieobecności pedagoga szkolnego lub dyrektora szkoły o wystąpieniu takiego zjawiska,

– jeśli wiedzę o zajściu posiada nauczyciel nie będący wychowawcą, powinien przekazać informację wychowawcy klasy, który informuje o fakcie pedagoga szkolnego i dyrektora, – pedagog szkolny i dyrektor szkoły wraz z wychowawcą klasy powinni dokonać analizy zdarzenia i zaplanować dalsze postępowanie,

– do szkoły należy ustalenie okoliczności zdarzenia i ewentualnych świadków, przeprowadzenie rozmów z ofiarą, świadkami i sprawcami incydentu. Ważne, aby nie konfrontować sprawcy cyberprzemocy z ofiarą!

– nauczyciel zajęć komputerowych w miarę możliwości zabezpiecza dowody i ustala tożsamość sprawcy cyberprzemocy.

1. Zabezpieczenie dowodów.

Wszelkie dowody cyberprzemocy powinny zostać zabezpieczone i zarejestrowane. Należy zanotować datę i czas otrzymania materiału, treść wiadomości oraz, jeśli to możliwe, dane nadawcy (nazwę użytkownika, adres e- mail, numer telefonu komórkowego, itp.) lub adres strony www, na której pojawiły się szkodliwe treści czy profil.

Jak można zarejestrować dowody cyberprzemocy?

a) telefon komórkowy (nie wolno kasować wiadomości, trzeba zapisywać zarówno te tekstowe jak też zdjęcia, nagrania z dyktafonu czy filmy),

b) komunikatory (w niektórych serwisach jest możliwość zapisywania rozmów w tzw. archiwach. Jeżeli nie ma takiej możliwości, można rozmowę skopiować do edytora tekstowego i wydrukować),

c) strony serwisów społecznościowych www, czat (można zapisać widok strony przez naciśnięcie klawisza CTRL i Print Screen, a następnie wykonać operację „wklej” w dokumencie Word lub Paint),

d) e-mail (trzeba zapisać wiadomość i to nie tylko treść, ale całą wiadomość, ponieważ może to pomóc w ustaleniu pochodzenia wiadomości).

 4. Zidentyfikowanie sprawcy cyberprzemocy.

           a)  szkoła podejmuje działania mające na celu identyfikację sprawcy cyberprzemocy.

b) w sytuacji kiedy ustalenie sprawcy nie jest możliwe, należy skontaktować się                             z dostawcą usługi w celu usunięcia z sieci kompromitujących lub krzywdzących materiałów.

c) w przypadku, gdy zostało złamane prawo, a tożsamości sprawcy nie udało się ustalić należy bezwzględnie skontaktować się z policją.

 5. Działania wobec sprawcy cyberprzemocy (kolejność poniższych działań zależy od sytuacji)

       W przypadku, gdy sprawca cyberprzemocy jest uczniem szkoły, pedagog szkolny powinien      

       podjąć dalsze działania:

• przeprowadzenie rozmowy z uczniem – sprawcą o jego zachowaniu;

– celem rozmowy powinno być ustalenie okoliczności zdarzenia, wspólne zastanowienie się nad jego przyczynami i próbowanie rozwiązania sytuacji konfliktowej,

 – sprawca powinien dostać jasny i zdecydowany komunikat o tym, że szkoła nie akceptuje żadnych form przemocy,

 – należy z uczniem omówić skutki jego postępowania i poinformować o konsekwencjach regulaminowych, jakie zostaną wobec niego zastosowane,

– sprawca powinien zostać zobowiązany do usunięcia szkodliwych materiałów z sieci,

– ważne jest znalezienie sposobów zadośćuczynienia wobec ofiary cyberprzemocy,

– jeżeli jest kilku sprawców, rozmawiać z każdym osobno,

 – nie konfrontować sprawcy z ofiarą.

 b) powiadomienie rodziców sprawcy i omówienie z nimi zachowania dziecka;

–  rodzice sprawcy powinni być powiadomieni o zdarzeniu, zapoznani z dowodami                                                    

  i decyzją w sprawie dalszego postępowania i podjętych przez szkołę środkach dyscyplinarnych wobec ich dziecka,

–  należy pozyskać rodziców do współpracy i ustalić jej zasady,

– warto opracować projekt kontraktu dla dziecka określającego zobowiązania ucznia, rodziców i przedstawicieli szkoły oraz konsekwencje nieprzestrzegania wymagań i terminów realizacji zadań zawartych w kontrakcie,

 c) objęcie sprawcy pomocą psychologiczno- pedagogiczną;

– praca z uczniem powinna zmierzać w kierunku pomocy uczniowi w zrozumieniu konsekwencji swojego zachowania, w zmianie postępowania i postawy ucznia, w tym sposobu korzystania z nowych technologii,

–  pomoc ta może być udzielona przez pedagoga szkolnego,

– w szczególnym przypadku może być konieczność skierowania ucznia na dalsze badania specjalistyczne i terapię, np. do poradni psychologiczno-pedagogicznej.

6. Środki dyscyplinarne wobec sprawcy.

a) wobec sprawcy cyberprzemocy szkoła stosuje standardowe kary jak wobec sprawców każdej przemocy, zawarte w statucie szkoły. Jednakże warto rozszerzyć je o czasowy zakaz korzystania ze szkolnej pracowni multimedialnej w czasie wolnym,

 b) celem sankcji powinno być zatrzymanie przemocy, zapewnienie poczucia bezpieczeństwa poszkodowanemu uczniowi, wzbudzenie w sprawcy refleksji na temat swojego zachowania, pokazanie całej społeczności szkolnej, że cyberprzemoc nie będzie tolerowana.

c) podejmując decyzję o karze należy brać pod uwagę:

 – rozmiar i rangę szkody,

– czas trwania prześladowania,

 – świadomość popełnionego czynu,

– motywację sprawcy,

 – rodzaj rozpowszechnionego materiału.

7. Działania wobec ofiary cyberprzemocy.

a) ofiara cyberprzemocy otrzymuje w szkole pomoc psychologiczno- pedagogiczną udzielaną przez pedagoga lub wychowawcę.

b) podczas rozmowy z uczniem, który jest ofiarą cyberprzemocy, należy zapewnić go o tym, że postąpił właściwie zgłaszając wydarzenie. Powinno mu się powiedzieć, że rozumie się,                     w jak trudnej jest sytuacji i zapewnić go, że nikt nie ma prawa tak się wobec niego zachowywać. Ważne jest stanowcze zapewnienie, że szkoła nigdy nie będzie tolerowała aktów przemocy.

 c) dziecko- ofiara powinno otrzymać poradę, jak ma się zachowywać, aby zapewnić sobie poczucie bezpieczeństwa : nie utrzymywać kontaktów ze sprawcą, nie kasować dowodów tj. e-maili, SMS-ów, MMS-ów, zdjęć, filmów. Ważna jest też zmiana danych kontaktowych np. na komunikatorze, zmiana adresu e – mail, a nawet w szczególnie trudnych sytuacjach numeru telefonu (oczywiście robią to rodzice). Podczas rozmowy bardzo ważna jest obserwacja dziecka i zwrócenie uwagi na jego pozawerbalne zachowanie (zażenowanie, smutek, poczucie winy).

d) bardzo ważne jest monitorowanie sytuacji ucznia w kierunku, czy nie są stosowane wobec niego żadne akty odwetu. Rodzice dziecka muszą być poinformowani o zdarzeniu i muszą dostać wsparcie i poradę za strony szkoły (pedagog, wychowawca, dyrektor)

8. Ochrona świadków, którzy zgłaszają zdarzenie.

 Ważne jest, by w wyniku interwencji nie narażać świadka na groźby i zdarzenia ze strony sprawcy. Całe postępowanie powinno być prowadzone w sposób bardzo dyskretny i poufny. Jeżeli tak nie będzie, to dziecko może bać się, że wobec niego też może wystąpić takie zdarzenie i zostanie nazwany „donosicielem”. Dlatego podczas takiej rozmowy pedagog, wychowawca, dyrektor powinien wzbudzić swoim zachowaniem zaufanie oraz poczucie bezpieczeństwa, wykazać zrozumienie i empatię. Należy powiedzieć uczniowi, że postąpił właściwie, że wymagało to od niego odwagi. Należy zapewnić go o dyskrecji i nie ujawniać jego danych osobowych (chyba, że jest to na prośbę policji). Niedopuszczalne jest konfrontowanie świadka za sprawcą, ostentacyjne wzywanie go z lekcji ! Niewłaściwe działania mogą spowodować, że następnym razem nie będzie osoby, która zgłosi się jako świadek wydarzenia.

9. Sporządzenie dokumentacji z zajścia.

Pedagog szkolny zobowiązany jest do sporządzenia notatki służbowej z rozmów ze sprawca, poszkodowanym, ich rodzicami oraz świadkami zdarzenia. Jeżeli rozmowa była np.:                     w obecności innego nauczyciela powinien on również ją podpisać. Jeżeli zabezpieczono jakieś dowody, powinny być załączone do dokumentacji.

10. Powiadomienie sądu rodzinnego i policji.

W przypadku, gdy rodzice odmawiają współpracy ze szkołą lub nie stawiają się do szkoły,                    a uczeń – sprawca nie zaniechał dotychczasowego postępowania, konieczne jest zawiadomienie o sprawie sądu rodzinnego, w szczególności, kiedy pojawiają się informacje   o innych przejawach demoralizacji ucznia.

Podobnie postępuje się, gdy szkoła wykorzysta wszystkie dostępne środki, a uczeń nie wykazuje poprawy zachowania.

W wypadku bardzo drastycznych aktów agresji z naruszeniem prawa dyrektor szkoły zgłasza ten fakt policji, która prowadzi dalsze działania.

III. Postanowienia końcowe

1. Niniejsza procedura wchodzi w życie z dniem jej ogłoszenia.